दृष्टी :-

आत्मनिर्भर आणि स्वयंपूर्ण गावे: ग्रामपंचायत अंतर्गत येणाऱ्या गावांना अधिकाधिक आत्मनिर्भर आणि त्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यास सक्षम बनवणे.

समृद्ध आणि सक्षम ग्रामीण समुदाय: असा ग्रामीण समुदाय निर्माण करणे जेथे नागरिक सामाजिक, आर्थिक आणि सांस्कृतिकदृष्ट्या समृद्ध आणि सक्षम असतील.

सुशासित आणि पारदर्शक प्रशासन: ग्रामपंचायत कार्यक्षेत्रात सुशासन, कायद्याचे राज्य आणि प्रशासनात पारदर्शकता प्रस्थापित करणे.

सर्वसमावेशक विकास: समाजातील सर्व घटकांचा समान विकास साधणे, ज्यात दुर्बळ आणि वंचित गटांचा समावेश असेल.

पर्यावरणपूरक विकास: नैसर्गिक संसाधनांचे जतन करून शाश्वत आणि पर्यावरणपूरक विकास करणे.

ध्येय:-

ग्रामपंचायतींना सक्षम करणे: ग्रामपंचायत अंतर्गत येणाऱ्या योजना आणि विकास कामांसाठी आवश्यक मार्गदर्शन, निधी आणि सहाय्य पुरवणे.

विकास योजनांची प्रभावी अंमलबजावणी: केंद्र आणि राज्य सरकारच्या विविध विकास योजनांची प्रभावीपणे अंमलबजावणी करणे आणि त्याचा लाभ नागरिकांपर्यंत
पोहोचवणे.

मूलभूत सुविधा पुरवणे: शिक्षण, आरोग्य, पाणीपुरवठा, स्वच्छता, रस्ते आणि वीज यांसारख्या मूलभूत सुविधांची उपलब्धता आणि गुणवत्ता वाढवणे.

रोजगार संधी निर्माण करणे: ग्रामीण भागात स्वयंरोजगार आणि इतर रोजगाराच्या संधी निर्माण करण्यासाठी प्रयत्न करणे.

कृषी आणि संलग्न क्षेत्राचा विकास: शेती आणि पशुपालन यांसारख्या ग्रामीण अर्थव्यवस्थेच्या महत्त्वपूर्ण क्षेत्रांचा विकास करणे.

सामाजिक न्याय आणि सलोखा: समाजात सामाजिक न्याय, समानता आणि सलोखा वाढवण्यासाठी कार्य करणे.

नागरिकांचा सहभाग वाढवणे: विकास प्रक्रियेत नागरिकांचा सक्रिय सहभाग सुनिश्चित करणे आणि त्यांच्या समस्या व सूचनांना महत्त्व देणे.

प्रशासनाची क्षमता वाढवणे: पंचायत समितीच्या कर्मचाऱ्यांची क्षमता बांधणी करणे आणि त्यांना अद्ययावत प्रशिक्षण देणे.

तंत्रज्ञानाचा वापर करणे: प्रशासकीय कार्ये अधिक कार्यक्षम आणि पारदर्शक बनवण्यासाठी माहिती आणि तंत्रज्ञानाचा उपयोग करणे.

उद्दिष्टे आणि कार्ये

• ग्रामपंचायती आणि जिल्हा परिषद यांच्यात समन्वय साधणे: ग्रामपंचायत तयार केलेल्या विकास योजना एकत्र करून त्यांची छाननी
  करते आणि त्यांना मंजुरीसाठी पंचायत समितीची, जिल्हा परिषदेकडे पाठवते. तसेच, जिल्हा परिषदेच्या योजनांची माहिती ग्रामपंचायतींपर्यंत पोहोचवते. यामुळे या दोन्ही स्तरांवर योग्य
  समन्वय साधला जातो.
• ग्रामपंचायत स्तरावर विकास योजनांची अंमलबजावणी करणे: शासनाच्या विविध विकास योजना आणि कार्यक्रम तालुका स्तरावर प्रभावीपणे राबविण्याची जबाबदारी ग्रामपंचायत असते. यामध्ये लोकांपर्यंत योजनांचा लाभ पोहोचवणे आणि त्यांचे योग्य व्यवस्थापन करणे अपेक्षित असते.
• सामाजिक न्याय आणि कल्याणकारी कार्यांना प्रोत्साहन देणे: पंचायत समिती समाजातील दुर्बळ घटक, महिला, अनुसूचित जाती-जमाती आणि इतर मागासलेल्या वर्गांना
  सामाजिक न्याय मिळवून देण्यासाठी आणि त्यांच्या कल्याणासाठी विविध योजना आणि उपक्रम राबवते.
• स्थानिक गरजा ओळखून विकासकामांना प्राधान्य देणे: आपल्या कार्यक्षेत्रातील लोकांच्या आवश्यक गरजा आणि समस्यांची ओळख करून घेऊन विकासकामांची प्राथमिकता
  ठरवणे हे ग्रामपंचायत महत्त्वाचे उद्दिष्ट आहे. यामुळे स्थानिक गरजेनुसार विकास साधता येतो.
• पायाभूत सुविधांचा विकास आणि देखभाल करणे: ग्रामीण भागातील रस्ते, पाणीपुरवठा योजना, आरोग्य केंद्रे, शाळा आणि इतर आवश्यक पायाभूत सुविधांचा विकास करणे
  आणि त्यांची नियमित देखभाल करणे हे पंचायत समितीच्या कार्याचा भाग आहे.
• ग्रामपंचायतींच्या कार्याचे पर्यवेक्षण आणि मार्गदर्शन करणे: पंचायत समिती आपल्या तालुक्यातील ग्रामपंचायतींच्या कार्याचे वेळोवेळी पर्यवेक्षण करते आणि त्यांना आवश्यक
  मार्गदर्शन व मदत पुरवते.
• विविध शासकीय विभागांशी समन्वय साधणे: विकासकामे प्रभावीपणे पार पाडण्यासाठी पंचायत समिती तालुका स्तरावरील विविध शासकीय विभाग आणि संस्था यांच्यात
  समन्वय स्थापित करते.

ग्रामपंचायत कार्ये

• नियोजन आणि विकास:
• नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे व्यवस्थापन आणि विकास करणे.
• भूमी सुधारणा आणि मृदा संधारण (soil conservation) संबंधित कामे करणे.

कृषी:

• शेतकऱ्यांना आधुनिक शेती पद्धतींबाबत मार्गदर्शन करणे आणि प्रशिक्षण देणे.
• बी-बियाणे, खते आणि कीटकनाशके यांचा पुरवठा सुरळीत करणे.
• सिंचन सुविधांचा विकास आणि त्यांची देखभाल करणे.
• पशुधन विकास आणि दुग्ध व्यवसायाला प्रोत्साहन देणे.

शिक्षण:

• प्राथमिक आणि माध्यमिक शिक्षणाचा प्रसार करणे.
• शाळांची स्थापना आणि त्यांची देखभाल करणे.
• प्रौढ शिक्षण कार्यक्रमांचे आयोजन करणे.

आरोग्य आणि स्वच्छता:

पिण्याच्या पाण्याची सोय आणि स्वच्छता सुविधा पुरवणे.

प्राथमिक आरोग्य केंद्रे आणि उपकेंद्रे स्थापन करणे आणि त्यांची देखभाल करणे.

लसीकरण आणि इतर आरोग्यविषयक कार्यक्रमांचे आयोजन करणे.

ग्रामीण विकास आणि दारिद्र्य निर्मूलन:

ग्रामीण भागातील लोकांना रोजगार उपलब्ध करून देण्यासाठी विविध योजना राबवणे.

स्वयंरोजगाराला प्रोत्साहन देण्यासाठी प्रशिक्षण आणि आर्थिक मदत पुरवणे.

दारिद्र्य रेषेखालील लोकांसाठी कल्याणकारी योजना चालवणे.

सामाजिक कल्याण:

• महिला आणि बालकांच्या कल्याणासाठी योजना राबवणे.
• अनुसूचित जाती, जमाती आणि इतर दुर्बळ घटकांच्या विकासासाठी कार्य करणे.
• सामाजिक अन्याय आणि रूढींविरुद्ध जनजागृती करणे.

पायाभूत सुविधा:

• ग्रामीण रस्ते, पूल आणि इतर वाहतूक सुविधांची निर्मिती आणि देखभाल करणे.
• वीजपुरवठा आणि ऊर्जेच्या इतर साधनांचा विकास करणे.
• बाजारपेठा आणि आठवडे बाजारांची व्यवस्था करणे.

प्रशासनिक कार्य:

शासकीय योजनांच्या अंमलबजावणीवर देखरेख ठेवणे.

ग्रामपंचायतींच्या अंदाजपत्रकांचे आणि हिशोबांचे परीक्षण करणे.